^Wróć do góry
Czym jest autyzm?
Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, które najczęściej ujawnia się w ciągu pierwszych trzech lat życia jako rezultat zaburzenia neurologicznego, które oddziałuje na funkcje pracy mózgu. Autyzm i jego pochodne, jak podaje statystyka, występują raz na 10 000 dzieci i występuje cztery razy częściej u chłopców niż dziewczynek. Dochody, stopa życiowa, czy wykształcenie rodziny nie mają żadnego wpływu na występowanie autyzmu. Autyzm ma wpływ na rozwój mózgu w sferach rozumowania, kontaktów socjalnych i porozumiewania się. Dzieci i dorośli z autyzmem najczęściej mają kłopoty z komunikacją w grupie i wspólnych czynnościach. Zaburzenia utrudniają im porozumienie z innymi i stosunek do świata zewnętrznego. Chorzy mogą wykonywać te same ruchy ciała (np. machanie ręką, kołysanie się), nietypowe reakcje wobec ludzi, lub przywiązanie do przedmiotów, czy sprzeciwianie się jakimkolwiek zmianom w rutynie. W niektórych przypadkach może występować agresja i/lub samookaleczanie się. Autyzm jest trzecim najczęściej spotykanym upośledzeniem rozwojowym - częstszym niż zespół Down'a. Jednak większość społeczeństwa, w tym wielu pracowników służby zdrowia, świata nauki, nadal nie rozumie jak autyzm oddziałuje na osoby chore i jaki jest najlepszy sposób pracy z osobami cierpiącymi na autyzm.
Jak zachowują się osoby z autyzmem?
Dzieci autystyczne rozwijają się w zasadzie normalnie aż do 24-30 miesiąca, kiedy to rodzice mogą zauważyć opóźnienie w mowie, zabawach lub kontakcie z dzieckiem. Autyzm może się objawiać w następujących sferach:
Czy istnieje lekarstwo na autyzm?
Wiedza na temat autyzmu pogłębiła się ogromnie od czasu pierwszego sformułowania autyzmu w 1943 r. Niektóre wcześniejsze dążenia do uleczenia wydają się dziś nierealne w świetle tego co jest wiadome na temat chorób mózgu. Wyleczyć znaczy "przywrócić do zdrowia fizycznego, psychicznego, stanu normalnego". W medycznym sensie nie ma leku na wyleczenie zmian w mózgu, które są czynnikiem autyzmu. Aczkolwiek ciągle znajdujemy lepsze sposoby rozumienia choroby i pomocy chorym w przystosowaniu się. Niektóre symptomy mogą z czasem zelżeć, inne mogą zniknąć. Przy właściwej opiece wiele zachowań autystycznych może być zmienionych na lepsze, nawet do momentu, gdzie mogą one ustąpić. Niestety, większość dzieci i dorosłych będzie okazywała pewne stopnie autyzmu przez całe życie. Możliwe są różne rodzaje terapii w zakresie mowy, zachowania, wzroku, słuchu, terapie muzyczne, a także leki i zalecenia dietetyczne. Terapie powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb chorego.
tłumaczenie definicji autyzmu wg ASA
Dzieci autystyczne często oceniane są po prostu jako niegrzeczne, a ich rodziców obwinia się o to, że nie potrafią wychować malucha. Jest to bardzo krzywdzące, zarówno dla matki czy ojca, jak i dla samego dziecka. Często bowiem cała rodzina bardzo ciężko pracuje nad tym, żeby malec nauczył się funkcjonować w naszym społeczeństwie, zapewnia terapię, ale wszystko wymaga czasu. Takie uwagi, niestety, nie pomagają. Znacznie lepsze byłoby wykazanie zrozumienia i udzielenie ewentualnej pomocy tak, jak w przypadku innego rodzaju niepełnosprawności.
Dlaczego autystyczne dzieci zachowują się w taki budzący niechęć sposób? Najczęstszym problemem wynikającym z autyzmu jest zaburzenie rozwoju społecznego i zamknięcie się dziecka we własnym świecie oraz brak umiejętności funkcjonowania w społeczeństwie. Niegrzeczne dziecko zazwyczaj świetnie wie, że jest niegrzeczne – autystyczne natomiast nie ma pojęcia, że robi coś nie tak, a przy głębokim zaburzeniu może w ogóle nie być świadome istnienia jakichkolwiek norm zachowania. Trudno więc, żeby ich przestrzegało.
1. Pomóż osobie z autyzmem zrozumieć, co mówisz.
Mów poglądowo i pokazuj, co masz na myśli.
Najpierw upewnij się, że osoba, do której mówisz jest zwrócona w twoim kierunku,
Używaj języka odpowiedniego do sytuacji i wieku jednostki
Korzystaj z języka gestów i demonstracji, aby pomóc w wykonaniu wymaganych czynności
Osoby z autyzmem mogą w różny sposób próbować przekazać Ci informację np.:
- Mogą szarpnąć Cię w kierunku, skąd coś chcą
- Mogą stanąć obok czegoś, co chciałyby otrzymać
- Mogą utkwić wzrok w przedmiocie swoich pragnień
Kiedy chcą czegoś lub mają ochotę coś robić mogą powtórzyć twoje pytanie np.:
Pytanie – „Czy chcesz ciastko?”, Odpowiedź- „Czy chcesz ciastko?”
Pamiętaj, że prawdopodobnie w taki sposób osoby z autyzmem usiłują porozumieć się, najlepiej jak potrafią.
2. Przekazuj osobie z autyzmem informacje o tym, co ma zrobić.
Ciągle wiele czasu jest tracone na mówienie o tym, czego nie należy robić i to jest dla osoby autystycznej bardzo zniechęcające.
Jasne wskazanie, co mogłaby zrobić, może być dla niej bardziej pomocne.
3. Mów jej kiedy zrobi coś dobrze.
Kiedy dziecko z autyzmem grzecznie bawi się, pomaga nakryć do stołu, spokojnie czeka lub porządkuje swoje rzeczy, to niech dowie się, kiedy skończy, że zachowywała się dobrze.
Możesz np. powiedzieć z uśmiechem: „Podobało mi się, że grzecznie poczekałaś.”
4. Dowiedz się, co jest dla osoby z autyzmem nagrodą.
Każdy człowiek ma swoje własne upodobania. Jeden lubi muzykę, inny TV czy kolorowe szkiełka.
Ktoś jeszcze wirujące przedmioty, łaskotanie, lody, zabawę w piasku lub błyszczące drobiazgi.
Która z tych rzeczy lub czynności może być nagrodą dla twojego autystycznego podopiecznego?
Powinieneś właściwie dobierać nagrody, gdy chcesz mu okazać, że zrobił coś dobrze.
5. Uprzedzaj osobę z autyzmem, kiedy ma nastąpić jakaś zmiana.
Na przykład, jeśli bawicie się wspólnie i zabawa dobiega końca, powiedz: „jeszcze jeden raz” lub „za dwie minuty skończymy”.
Takie stwierdzenie może pomóc skierować aktywność osoby z autyzmem na coś innego.
6. Pamiętaj, że reakcje osoby z autyzmem mogą być nieodpowiednie do niebezpiecznej sytuacji.
Ucz, jak zwracać uwagę na niebezpieczeństwa, jak przewidywać je i jak go unikać.
7. Spróbuj zrozumieć zachowanie osoby z autyzmem.
Może trudności w porozumiewaniu się za pomocą mowy, obrazków czy znaków migowych, stąd też może używać swojego zachowania, aby przekazać informację:
- może rzucać grą lub zabawką, jeżeli ta jest zbyt łatwa lub trudna dla niej
- może odepchnąć coś, czego nie chce, gdy nie umie powiedzieć w tej chwili – „nie”
- może okazać agresję, jeżeli potrzebuje przerwy
- może być opryskliwa, jeśli jest zmęczona lub głodna, a ty nalegasz, by coś zrobiła
- może być przestraszona lub zdenerwowana, jeśli znajduje się w zatłoczonym, hałaśliwym miejscu (takim jak np. ruchliwa ulica)
8. Nie zapominaj o ludzkich wartościach osoby z autyzmem.
Osoby z autyzmem odczuwają tak jak inni: doznają szczęścia i niepokoju, mogą się złościć, być podniecone lub martwić się, ale jest im o wiele trudniej niż nam wyrazić swoje odczucia.
Źródło: Geneva Centre. Kanada – tłum. Ewa Szmytkowska; KTA o/Gdańsk
Jeżeli twoje dziecko ma podejrzenie autyzmu lub jego zachowanie wzbudza twoje obawy, nie zwlekaj z konsultacją u specjalisty. W Polsce jest wiele ośrodków, które służą pomocą dotkniętym tym problemem rodzinom. Poniżej zamieszczamy wykaz placówek województwie pomorskim
Gdańsk
Instytut Wspomagania Rozwoju Dziecka – punkt konsultacyjno-diagnostyczny
ul. Gomółki 11/13, 80-279 Gdańsk
tel. 058 341-44-41
faks 058 341-44-40
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Gdańsk
NZOZ Poradnia dla Osób z Autyzmem, Ośrodek Rehabilitacji Dziennej,
Specjalny Ośrodek Szkolno-Terapeutyczny dla Dzieci i Młodzieży z Autyzmem
ul. Chopina 42, 80-268 Gdańsk
tel. 058 520-38-30
faks 058 520-38-31
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
kontakt: dr Elżbieta Mazur
Gdańsk
Ośrodek Rewalidacyjno-Wychowawczy dla Dzieci i Młodzieży z Autyzmem
ul. Dąbrowszczaków 28, 80-365 Gdańsk
tel. 058 553-40-32
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
www.autyzm.net.pl
dyrektor: Małgorzata Rybicka
Gdynia
Centrum Aktywizacji Zawodowej i Społecznej dla Dorosłych Osób z Autyzmem
ul. Witomińska 9, 81-311 Gdynia
tel. 058 661-71-36
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
www.autyzmcentrum.org.pl
kierownik: Tomasz Mioduszewski
Kwidzyn
Ośrodek Terapii i Rehabilitacji dla Dzieci
ul. Kołłątaja 4, 82-500 Kwidzyn
tel. 055 279-30-22
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
kontakt: Magdalena Grycman, Katarzyna Kaniecka
Malbork
Ośrodek Rewalidacyjno-Wychowawczy dla Dzieci i Młodzieży z Autyzmem
al. Wojska Polskiego 494, 82-500, Malbork
tel. 055 272-97-21
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
dyrektor: Małgorzata Korna
Słupsk
NZOZ Poradnia Diagnostyczno-Konsultacyjna dla Osób z Autyzmem
ul. Zamenhofa 1, 76-200 Słupsk
tel. 059 840-13-60, 842-05-58, 842-31-44
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Więcej informacji o placówkach w poszczególnych województwach na podanej poniżej stronie: http://portal.abczdrowie.pl/autyzm-gdzie-znajdziesz-pomoc